ဟဒီးသ္ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ (၁၀)

ဟဒီးသ္ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အပိုဒ္ (၆၉)
وقال بعضهم " نحن نكذب له لا عليه " وهذا استدلال في غاية السخف ، فان النبي صلي الله عليه وسلم لا يحتاج شرعه إلى كذابين ليروجوه .
وهذا الزعم خلاف إجماع المسلمين ، حتى بالغ الشيخ أبو محمد الجويني فجزم بتكفير واضع الحديث .
အခ်ိဳ႔ေသာဗိဒ္အာသီ အုပ္စုဝင္မ်ားမွ ကြ်န္ုပ္တို႔သည္ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)အေပၚမုသားေျပာဆိုျခင္းမဟုတ္ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)အတြက္မုသားေျပာဆိုေနႀကျခင္းျဖစ္သည္ဟုဆိုကာ(ေမာင္ဒူအ္ဟဒီးသ္)လုပ္ႀကံလီဆယ္ဟဒီးသ္မ်ားဖန္တီးခဲ႔ႀက၏။
ဤသည္အလြန္မွ ကိုးရိုးကားရားနိုင္ေသာရယ္စရာအေႀကာင္းျပခ်က္ပင္ျဖစ္ေန၏။မြတ္စ္လင္မ္ထုတစ္ရပ္လံုးနွင္႔လည္းဆန္႔က်င္ေန၏။
အေႀကာင္းမူကားတမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)ယူေဆာင္လာေသာသာသနာေတာ္သည္ျပည္႔စံု၍တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)သည္လည္းျပည္႔စံုခဲ႔ျပီးျဖစ္သည္။ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)နွင္႔၎ယူေဆာင္လာသည္႔သာသနာေတာ္အတြက္မုသားလုပ္ႀကံလီဆယ္ျခင္းကို အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္နွင္႔အလႅာဟ္ရစူလ္တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)ကိုယ္တိုင္ကျပင္းထန္စြာတားျမစ္ခဲ႔သည္႔အေလ်ာက္ မည္သုိ႔အေျခအေနပင္ျဖစ္ေစ မုသားျဖင္႔ သာသနာေတာ္အားျဖန္႔ခ်ီျခင္း တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)အားဂုဏ္တင္ျခင္းမျပဳရေပ။ အရွ္ရွိက္ၡအဗူမုဟမၼဒ္အလ္ဂ်ဴဝိုင္နီ(ရဟီ)သခင္ႀကီးမွ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)၏ဟဒီးသ္ေတာ္မဟုတ္ပဲတမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီ(ဆြ)၏ဟဒီးသ္ပါဟုလုပ္ႀကံလီဆယ္သူသည္ကာဖိရ္ျဖစ္သည္ဟု အတိအလင္းထုတ္ျပန္ေႀကညာခဲ႔၏။
7- خطأ بعض المفسرين في ذكر الأحاديث الموضوعة :
အခ်ိဳ႔ေသာမုဖစ္ေစရီးန္မ်ားမွ မိမိတို႔၏ သဖ္စီရ္က်မ္းႀကီးမ်ားတြင္လုပ္ႀကံလီဆယ္ဟဒီးသ္မ်ားအားမွားယြင္းစြ
ာတင္ျပခဲ႔ႀက၏။
لقد أخطأ بعض المفسرين في ذكرهم أحاديث موضوعة في تفاسيرهم من غير بيان وضعها ، لا سيما الحديث المروي عن أٌبَيّ ابن كعب في فضائل القرآن سورة سورة ، ومن هؤلاء المفسرين :
အခ်ိဳ႔ေသာမုဖစ္ေစရီးန္မ်ားမွ မိမိတို႔၏ သဖ္စီရ္က်မ္းႀကီးမ်ားတြင္ က်မ္းေတာ္ျမတ္ကုရ္အာန္ပါ ဆူရာဟ္ အပုဒ္တိုင္း၏ ဖြဇီလသ္မ်ားကို အုဗိုင္ယ္ ယြဗ္နုကအဗ္သခင္ႀကီး၏ဆင္႔ဆိုမွုလမ္းေႀကာင္းျဖင္႔ဆင္႔ဆိုခဲ႔ႀကသည္႔ လုပ္ႀကံလီဆယ္ဟဒီးသ္မ်ားအား ဤသည္လုပ္ႀကံလီဆယ္ဟဒီးသ္ပါဟု ရွင္းလင္းတင္ျပခဲ႔ျခင္းမရွိပဲ မိမိတို႔၏က်မ္းမ်ားတြင္မွားယြင္းစြာတင္ျပခဲ႔ႀက၏။ ၎သဖ္စီးရ္က်မ္းႀကီးမ်ားမွာ
أ‌) الثعلبي.
(က) သဖ္စီးရ္ အသ္သအ္လဗီက်မ္း။
ب‌) الواحدي .
(ခ)သဖ္စီးရ္ အလ္ဝါးေဟဒီးက်မ္း။
ت‌) الزمخشري .
(ဂ)သဖ္စီးရ္ ဇမခ္ရွရီက်မ္း။
ث‌) البيضاوي.
(ဃ)သဖ္စီးရ္ အလ္ဗိုင္ဒြါးဝီက်မ္း။
ج‌) الشوكاني .
(င)သဖ္စီးရ္ အာရွ္ေရွာင္ကားနီက်မ္း။
9-أشهر المصنفات فيه :
(ေမာင္ဒူအ္)လုပ္ႀကံလီဆယ္ဟဒီးသ္မ်ားကိုတင္ဆက္ထားသည္႔အေက်ာ္အေမာ္က်မ္းႀကီးမ်ားမွာ။ ။
أ) كتاب الموضوعات : لابن الجوزي ، وهو من أقدم ما صنف في هذا الفن ، لكنه متساهل في الحكم على الحديث بالوضع ، لذا انتقده العلماء وتعقبوه .
အိဗ္နုေဂ်ာင္ဇီး(ရဟီ)သခင္ႀကီး၏ အလ္ေမာင္ဒူအားသ္ အမည္ရက်မ္း။ယင္းက်မ္းႀကီးသည္ ေမာင္ဒူအ္ ဟဒီးသ္မ်ားကို က်မ္းအျဖင္႔တင္ဆက္ထားရာတြင္ အေရွ႔က်ဆံုးက်မ္းတစ္ေစာင္ျဖစ္၏။သို႔ေသာ္လည္းအိဗ္နုေဂ်ာင္ဇီး(ရဟီ)သခင္ႀကီးသည္မိမိက်မ္းတြင္တင္ဆက္ထားသည္႔ေမာင္ဒူအ္ဟဒီးသ္မ်ားအေပၚသက္သက္ညွာညွာ မွတ္ခ်က္ျပဳခ်က္မ်ားရွိေနသည္ဟုသာသနာ႔ပညာရွင္ႀကီးမ်ားမွစစ္ေဆးေတြ႔ရွိရ၍ ယင္းက်မ္းႀကီးအေပၚသာသနာ႔ပညာရွင္ႀကီးမ်ား၏ေဝဖန္ခ်က္မ်ားရွိေန၏။
ب) اللآليء المصنوعة في الأحاديث الموضوعة : للسيوطي ، هو اختصار لكتاب ابن الجوزي وتعقيب عليه ، وزيادات لم يذكرها ابن الجوزي .
အီမာမ္ဆူယူသီြ(ရဟီ)သခင္ႀကီး၏ အလ္လအားေလလ္မဆြ္နူးအဟ္ ေဖြလ္အဟားဒီးေသလ္ေမာင္ဒူးအဟ္ က်မ္း။ ယင္းက်မ္းသည္ အထက္တြင္တင္ျပခဲ႔သည္ အိဗ္နုေဂ်ာင္ဇီ(ရဟီ)သခင္ႀကီး၏က်မ္းပါေမာင္ဒူအ္ဟဒီးသ္မ်ားအေပၚသက္သက္ညွာညွာ မွတ္ခ်က္ျပဳခ်က္မ်ားရွိေနသည္ဟုသာသနာ႔ပညာရွင္ႀကီးမ်ားမွစစ္ေဆးေတြ႔ရွိရ၍ ယင္းက်မ္းႀကီးအေပၚသာသနာ႔ပညာရွင္ႀကီးမ်ား၏ေဝဖန္ခ်က္မ်ားကိုျဖည္႔စြပ္အက်ဥ္းခ်ဳပ္တင္ဆက္ထားသည္႔က်မ္းျဖစ္သည္။
ح‌) تنزيه الشريعة المرفوعة عن الأحاديث الشنيعة الموضوعة : لابن عراق الكناني ، وهو كتاب تلخيص لسابقيه ، وهو كتاب حافل مهذب مفيد .
အိဗ္နုအီရာက္ အလ္ကိနားနီ(ရဟီ)သခင္ႀကီး၏ သန္ဇီးဟြရွ္ရွရီးအဟ္ အေနလ္အဟားဒီးေသရွ္ ရွနီးအာေသလ္ ေမာင္ဒူးအဟ္ က်မ္း။ ယင္းက်မ္းႀကီးသည္အထက္တြင္တင္ျပခဲ႔သည္႔က်မ္းႀကီးနွစ္ေစာင္မွ ေကာက္နုတ္တင္ဆက္ထားသည္႔ အလြန္ေကာင္းမြန္သန္႔ရွင္းျပည္႔စံုသည္႔က်မ္းႀကီးတစ္ေစာင္ျဖစ္၏။

==================================================================
 
ဟဒီးသ္ပညာရပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အပိုဒ္ (၇၀)
المَتْروٌك
အလ္မသ္ရူးက္
إذا كان سبب الطعن في الراوي هو التهمة بالكذب ـ وهو السبب الثاني ـ سمي حديثه المتروك .
အလ္မသ္ရူးက္ဆိုသည္မွာ ဟဒီးသ္ေတာ္အားဆင္႔ဆိုသူ(ရာဝီ)ကိုမုသားဝါဒီပါဟုသာသနာ႔ပညာရွင္ႀကီးမ်ားက မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ႔လွ်င္၎ဆင္႔ဆိုေသာဟဒီးသ္အား မသ္ရူက္ဟုအမည္ေပးခံရ၏။ယင္းအခ်က္သည္ (ရာဝီ)ဆင္႔ဆိုသူသည္
သာသနာနွင္႔ပတ္သက္သည္႔ျပစ္ခ်က္ငါးခ်က္ကင္းရွင္းရမည္႔က႑ပါဒုတိယအခ်က္ျဖစ္ျပီး၎အားအထက္တြင္အက်ယ္တဝန္းရွင္းလင္းခဲ႔ျပီျဖစ္သည္။
1- تعريفه:
အလ္မသ္ရူးက္ဆိုသည္မွာ
أ) لغة : اسم مفعول من " التَّركِ " وتسمي العرب البيضة بعد أن يخرج منها الفرخ "التَّرِيكة" أي متروكة لا فائدة منها .
အလ္မသ္ရူးက္ဆိုသည္မွာအဘိဓါန္အဓိပၸါယ္အရ (အျပဳခံနာမ္)ျဖစ္၍ သရ္က္ စကားလံုးမွျဖစ္၏။ အာရဗ္တို႔သည္ ႀကက္ဥမွႀကက္ကေလးေပါက္၍ က်န္ရွိ ဥခြံအား သရီးကဟ္ ဟုေခၚေဝၚႀက၏ အေႀကာင္းမူကား က်န္ရွိဥခြံသည္ အသံုးမဝင္ေတာ႔ျခင္းေႀကာင္႔ျဖစ္၏။ ကာမူစ္က်မ္း အတြဲ(၂)စာမ်က္နွာ ၃၀၆ တြင္ႀကည္႔ပါ။
ب) اصطلاحاً : هو الحديث الذي في إسناده راو متهم بالكذب .
အလ္မသ္ရူးက္ဆိုသည္မွာဟဒီးသ္ပါရဂူႀကီးမ်ား၏ေဝါဟာရအသံုးအနွဳန္းအဓိပၸါယ္အရ ဟဒီးသ္ေတာ္အားအဆင္႔ဆင္႔ဆင္႔ဆိုရာတြင္ ဆင္႔ဆိုသူမ်ားအနက္ ဆင္႔ဆိုသူတစ္ဦးဦးကိုမုသားဝါဒီဟုသာသနာ႔ပညာရွင္ႀကီးမ်ားမွ မွတ္ခ်က္ျပဳခံရပါက ၎ဟဒီးသ္အား မသ္ရူက္ဟုေခၚဆို၏။ ႏြခ္ဗာသြလ္ေဖက္ရ္ က်မ္းအားရွင္းလင္းထားသည္႔ ႏြဇ္ဟာသြန္နာဇြ္က်မ္း စာမ်က္နွာ ၄၇တြင္ႀကည္႔ပါ။
2- أسباب اتهام الراوي بالكذب أحد أمرين وهما:
ဆင္႔ဆိုသူအားမုသားဝါဒီဟုသာသနာ႔ပညာရွင္ႀကီးမ်ားမွ သတ္မွတ္ရျခင္းမွာအေႀကာင္းရင္းနွစ္ရပ္ရွိ၏
أ) أن لا يُروي ذلك الحديث إلا من جهته ، ويكون مخالفاً للقواعد المعلومة
၁။ ၎ဆင္႔ဆိုခဲ႔ေသာ ဟဒီးသ္ေတာ္သည္ သတ္မွတ္ဥပေဒ နည္းဥပေဒမ်ားနွွင္႔ဆန္႔က်င္ေနသလို ၎ဆင္႔ဆိုခဲ႔သည္႔လမ္းေႀကာင္းအျပင္အျခားလမ္းေႀကာင္းမ်ားမွလည္းယင္းကဲ႔သို႔ဆင္႔ဆိုမွုတစ္စံုတစ္ရာမရွိျခင္း။
ب) أن يُعْرَف بالكذب في كلامه العادي ، لكن لم يظهر منه الكذب في الحديث النبوي .
၂။ ဆင္႔ဆိုသူသည္သာမန္စကားေျပာရာတြင္ မုသားေျပာတတ္သည္ကို လူတိုင္းသိရွိႀက၏။သိုေသာ္ ဟဒီးသ္ေတာ္အားဆင္႔ဆိုရာတြင္ လီဆယ္လုပ္ႀကံဆင္႔ဆိုသည္ဟုအထင္အရွားမသိရွိရျခင္း။ ေဖၚျပပါအခ်က္နွစ္ခ်က္ေႀကာင္႔ ဆင္႔ဆိုသူအား သာသနာ႔ပညာရွင္ႀကီးမ်ားမွ မုသားဝါဒီဟုမွတ္ခ်က္ျပဳႀက၏။
4- مثاله:
အလ္မသ္ရူးက္ဆိုသည္႔ဟဒီးသ္ ဥပမာကိုႀကည္႔ပါ။ ။
حديث عمرو بن شَمِر الجُعْفي الكوفي الشيعي ،عن جابر عن أبي الطفيل عن علي وعمار قالا : كان النبي صلي الله عليه وسلم يقنت في الفجر ، ويكبر يوم عرفة من صلاة الغَداة ، ويقطع صلاة العصر آخر أيام التشريق "
အမရ္ဗင္ ရွမိရ္ အလ္ဂြ်အ္ဖီ အလ္ကူဖီသခင္ႀကီးမွဆင္႔ဆိုတင္ျပခဲ႔သည္႔ဟဒီးသ္ေတာ္။ ၎သည္ ဂ်ာေဗရ္သခင္ႀကီးထံမွ ၎သည္အဗီသူဖိုင္းလ္သခင္ႀကီးထံမွ ၎သည္အလီ(ရသီြ)သခင္ႀကီးနွင္႔အမ္မာရ္(ရသြီ)သခင္ႀကီးနွစ္ပါးထံမွ အဆင္႔ဆင္႔ဆိုဆိုတင္ျပခဲ႔၏။အလီ(ရသီြ)သခင္ႀကီးနွင္႔အမ္မာရ္(ရသြီ)သခင္ႀကီးနွစ္ပါးမွေျပာႀကားခဲ႔သည္မွာ တမန္ေတာ္ျမတ္ႀကီး(ဆြ)သည္ ဖဂ်ရ္အခ်ိန္၌ကူနူသ္ဖတ္ခဲ႔၏။တဖန္အာရဖသ္ေန႔ဇဟိုရ္အျပီမွစ၍ အိုင္ယာေမသရွ္ရီးက္ေနာက္ဆံုးေန႔အဆြရ္အခ်ိန္အထိ သက္ဗီရ္ကို္ ရြတ္ဆိုခဲ႔၏။
وقد قال النسائي والدارقطني وغيرهما عن عمرو بن شَمِر : " متروك الحديث .
ေဖၚျပပါဟဒီးသ္ေတာ္အားဆင္႔ဆိုတင္ျပသူ အမရ္ဗင္ ရွမိရ္ အလ္ဂြ်အ္ဖီ အလ္ကူဖီသခင္ႀကီသည္ မသ္ရူးကြလ္ဟဒီးသ္ျဖစ္ေႀကာင္႔ အီမာမ္နစာအီ(ရဟီ)သခင္ႀကီးနွင္႔ဒါရြလ္ကြသ္နီ(ရဟီ)သခင္ႀကီးစသည္႔အျခားေသာအီမာမ္ႀကီးမ်ားမွလည္းမွတ္ခ်က္ျပဳခဲ႔ႀက၏။ မီဇားႏြလ္ေအအ္ေသဒါလ္က်မ္း အတြဲ(၃)စာမ်က္နွာ ၂၆၈တြင္ႀကည္႔ပါ။
5- رتبته :
မသ္ရူက္အမည္ရဟဒီးသ္၏အဆင္႔အတန္းမွာ
مر بنا أن شر الضعيف الموضوع، ويليه المتروك، ثم المنكر ثم المعلل، ثم المدرج، ثم المقلوب، ثم المضطرب، كذا رتبه الحافظ ابن حجر.
အထက္တြင္ (ဒြအီးဖ္)ခိုင္မာမွုအားနည္းသည္႔အမ်ိဳးအစားမ်ားအနက္ အဆိုးရြားဆံုးနွင္႔ယုတ္အညံ႔ဆံုးအမ်ိဳးအစားမွာ(ေမာင္ဒူအ္)ျဖစ္ေႀကာင္းရွင္းလင္းတင္ျပခဲ႔ျပီးျဖစ္သည္။ယခုတဖန္ အိဗ္နုဟဂ်ဟ္(ရဟီ)သခင္ႀကီး၏ အစဥ္လိုက္သတ္မွတ္ထားေပးသည္႔ပံုစံကိုအလြယ္တကူမွတ္သားနိုင္ရန္ႀကည္႔ပါ။အဆိုးရြားဆံုးနွင္႔ယုတ္အညံ႔ဆံုးမွာ ေမာင္ဒူအ္ သူ႔အေပၚမွာ မသ္ရူက္ သူ႔အေပၚမွာ မြန္ေကရ္ သူ႔အေပၚမွာ မုအလ္လလ္ သူ႔အေပၚမွာ မုဒရ္ရဂ်္ သူ႔အေပၚမွာ မက္လူဗ္ သူ႔အေပၚမွာ မြဒြ္သြေရဗ္ စသည္႔တို႔ျဖစ္သည္။
သို႔ဆိုလွ်င္ အလြယ္ကူဆံုးပံုစံျဖင္႔အစဥ္လိုက္မွတ္သားနိုင္ရန္ ႀကည္႔ပါ ။ ။
၁။ အဆိုးရြားဆံုးနွင္႔ယုတ္အညံ႔ဆံုးမွာ ေမာင္ဒူအ္အမည္ရ လီဆယ္လုပ္ႀကံမွုဟဒီးသ္။
၂။ မသ္ရူက္။
၃။ မြန္ေကရ္ ။
၄။ မုအလ္လလ္ ။
၅။ မုဒရ္ရဂ်္ ။
၆။ မက္လူဗ္။
၇။ မြဒြ္သြေရဗ္။
သဒ္ရီဗ္က်မ္း အတြဲ(၁)စာမ်က္နွာ ၂၉၅ နွင္႔ နုခ္ဗာသြလ္ေဖက္ရ္က်မ္းနွင္႔၎အားရွင္းလင္းထားသည္႔ ႏြဇ္ဟာသြန္နာဇြ္က်မ္းစာမ်က္နွာ ၄၇စသည္႔က်မ္းႀကီးမ်ားတြင္ႀကည္႔ပါ။

ဆက္ရန္(ကိုေနစိုး